Over rezervinin değerlendirilmesinde AMH testi (Anti Müllerian Hormon)
AMH, ya da uzun adıyla anti müllerian hormon, yumurtalıktaki foliküllerde yer alan granüloza hücrelerinden salgılanan bir maddedir. İlk olarak, primordial folikül evresinden primer foliküle dönüşen hücrelerde üretilir. Bu evrelerdeki foliküller mikroskopik boyutlardadır ve gözle görülemezler.
AMH üretimi, preantral ve erken antral dönemlerde en yüksektir (4 mm çaptan daha küçük dönemlerde). Folikül büyüdükçe AMH üretimi azalır ve sonra durur. 8 mm’nin üzerindeki foliküllerde hemen hemen hiç AMH üretilmez. Bu nedenle, AMH ölçümü kadının menstrüel döngüsünün herhangi bir döneminde yapılabilir.
AMH sadece küçük over foliküllerinden salgılandığı için, bu maddenin kan seviyeleri kadında büyümekte olan folikül havuzunu yansıtır. Araştırmalar, büyümekte olan folikül havuzunun miktarının, kalan primordiyal folikül miktarını (yani uyuyan foliküllerin sayısını) yansıttığını göstemiştir. Bu nedenle, kan AMH seviyesinin, kalan yumurta desteğini, yani “over rezervini” gösterdiği düşünülmektedir.
Kadının yaşı ilerledikçe, kalan mikroskopik foliküllerinin miktarı da azalır. Böylelikle, kan AMH seviyeleri ve aynı zamanda ultrasonda gözle görülebilir antral folikül sayıları da azalır.
Polikisitk overli hastalar gibi çok sayıda küçük folikülleri olan hastaların AMH hormon seviyeleri de yükselmiştir, çok az folikülü olan ve menopoz çağı gelmiş olan kadınların ise kan AMH seviyeleri düşmüştür.
Ayrıca, AMH hormonunun kan seviyeleri gebelik şansını değerlendirmek için de kullanılan bir testtir. Daha yüksek AMH seviyeleri olan kadınların tüp bebek tedavisi için yumurtalık uyarılmasına daha iyi cevap verdiği ve daha fazla yumurta toplandığı düşünülmektedr. Daha düşük AMH seviyeleri olan kadınların antral folikül sayılarının daha düşük olduğu ve toplanan yumurta sayısının da daha az olduğu bilinmektedir.
AMH seviyelerinin yumurta kalitesini yansıtıp yansıtmadığı çok iyi bilinmemektedir. Daha fazla yumurta, daha fazla sayıda yumurtanın döllenmesi ve daha fazla embriyo oluşması şansı anlamına gelir. Ancak daha fazla yumurta her zaman daha fazla embriyo demek değildir. Zira yumurtaların döllenmesinde ve embriyo oluşmasında en önemli faktör yumurta kalitesidir. Tüp bebek tedavisinde temel hedef en az bir tane sağlıklı embriyo transferi yapabilmektir.
Aslında normal ANH seviyesinin değerlendirilmesinde bazı belirsizlikler vardır. AMH testinin “normal” olarak kabul edilen seviyeleri arasında uzmanlar arasında farklılıklar vardır. Ayrıca mevcut ticari kitler de tutarsız sonuç verebilmektedir. Bu değerler birbirinden çok keskin sınırlarla ayrılmasına karşın, bunun pratiğe yansıması bu kadar keskin değildir ve hastaya göre değerlendirilmesi gerekir. Örneğin, 0,6 ve 0,7 ng/ml arasındaki fark bir hastayı farklı bir gruba sokar ancak gerçekte bu hastaların fertilite potansiyelleri arasında çok keskin bir fark yoktur.
AMH kan seviyesi:
YÜKSEK: (sıklıkla polikistik over sendromu) >3,0 ng/ml
NORMAL: >1,0 ng/ml
DÜŞÜK NORMAL: 0,7 – 0,9 ng/ml
DÜŞÜK: 0,3 – 0,6 ng/ml
ÇOK DÜŞÜK: <0,3 ng/ml